Kaşıntı (Pruritus) Nedir?
KKaşıntı, kaşınmaya yol açan bir histir. Vücudun herhangi bir yerinde böcek dolaşıyormuş gibi bir hissin, yanma ve batma gibi belirtilerin hissedilmesidir. Kaşıntı hissi insanı çok rahatsız edip uykusuzluğa, gerginliğe ve depresyona neden olabilmektedir. Akut veya 6 haftadan uzun sürerse kronik olabilmektedir. Kaşıntı belirli bir alanda görülebildiği gibi yaygın olarak da hissedilebilmektedir.
Vücutta Yaygın Kaşıntı Neden Oluşmaktadır?
Kaşıntı pek çok cilt hastalığının habercisi olabileceği gibi, bazı iç hastalıkların da belirtisi olabilmektedir. Örneğin, yaygın kaşıntı basit bir cilt problemi olan cilt kuruluğuna bağlı olarak oluşabileceği gibi bazen lenfoma gibi tümörlerin belirtisi de olabilmektedir.
Vücutta yaygın kaşıntının çok sayıda nedeni vardır:
1. Bazı dermatolojik hastalıklara bağlı olabilmektedir: Egzama, mantar enfeksiyonları, dabaz, liken planus, suçiçeği, kuruluk, böcek sokması, uyuz, bitlenme, isilik, dermatitis herpetiformis, büllöz pemfigoid gibi.
2. Bazı iç hastalıkların göstergesi olabilmektedir: Karaciğer, böbrek, tiroid ve kan hastalıkları, vitamin ve demir eksikliği, kanserler, paraziter hastalıklar gibi.
3. İlaçların yan etkisi sonucu veya ilaçlara reaksiyon olarak ortaya çıkabilmektedir.
4. Alerjik bünyeye bağlı olabilmektedir: Astım veya saman nezlesi olan kişilerde kuru kaşıntılar olması gibi.
5. Stres kaynaklı olabilmektedir: Sıkıntı ve stres vücutta belli bölgelerde veya yaygın şekilde kaşıntıya yol açabilmektedir.
Kaşıntının Nedenleri Nasıl Saptanmaktadır?
Kaşıntı problemi yaşayan bir hastaya öncelikle iyi bir dermatolojik muayene yapılması ve hastanın ayrıntılı öyküsünün alınması gerekmektedir. Dermatolojik muayene sonucunda kaşıntı probleminin dermatolojik bir rahatsızlıktan kaynaklanıp kaynaklanmadığı tespit edilebilmekte ve başka bir sebepten kaynaklanıyorsa diğer unsurların tespitine yönelim sağlanabilmektedir. Dermatolojik hastalığa bağlı kaşıntılarda tanıyı desteklemek için zaman zaman biyopsiye, mantar tahliline ve alerji testlerine başvurulmaktadır. Muayene sonrası, kaşıntının dermatolojik nedenli olmadığı düşünüldüğünde iç hastalıklar açısından bazı kan tahlilleri yapılmakta, hastanın kullandığı ilaçlar sorgulanmaktadır. Kaşıntı sorununa ilişkin nedenlerin araştırılmasına rağmen fiziksel bir sebep bulunamadığı hastalarda kaşıntının psikolojik kökenli olması ihtimaline yönelik psikiyatrist desteğine başvurulabilmektedir.
Kaşıntı Nasıl Tedavi Edilmektedir?
Kaşıntının tedavisi kaşıntıya yol açan sebebe göre değişiklik göstermektedir. Kaşıntı, mantar enfeksiyonu kaynaklı ise mantar enfeksiyonunu gidermeye yönelik krem veya hap kullanımı; sebep egzama ise steroid içeren kremler ve kaşıntı hapı; dabaz ise kaşıntı hapı ve bazı iğneler kullanılmaktadır. Sorun cilt kuruluğu ise nemlendirici krem ve losyonlar kullanmak ve cilt kuruluğunu arttıracağı için sık banyo yapmaktan kaçınmak gerekmektedir. İç hastalıklara bağlı kaşıntılarda iç hastalığın tedavi edilmesi ve bazı kaşıntı haplarının kullanılması yoluyla tedavi sağlanmaktadır. Bazı hastalarda güneş ışını tedavisi (fototerapi) faydalı olabilmektedir. Sorumlu neden ilaç ise kullanımının bırakılması; strese bağlı kaşıntısı olan hastaların ise psikiyatrist desteği alması tedavi sürecinde önemli olmaktadır. Acı, ekşi ve baharatlı yiyecekler kaşıntı hissini arttırdığından bu yiyeceklerden uzak durmak da tedavi sürecinde önem taşımaktadır.