Kaşıntı, vücutta böcek dolaşıyormuş hissi veren, yanma veya batma ile kendini gösteren rahatsız edici bir histir. Tıbbi adı “pruritus” olan bu durum, özellikle gece artarak uykusuzluğa, ruhsal gerginliğe ve depresyona yol açabilir.
Kaşıntı yalnızca belirli bir alanda olabileceği gibi tüm vücuda yayılmış şekilde de hissedilebilir. Akut kaşıntılar kısa süreli olup belirli nedenlere bağlı gelişebilirken, altı haftadan uzun süren kaşıntılar “kronik” olarak sınıflandırılır. Kaşıntının şiddeti ve süresi, altında yatan nedenin ciddiyeti hakkında ipucu verebilir.
Vücutta Yaygın Kaşıntıya Neler Sebep Olabilir?
Kaşıntının nedeni yalnızca basit bir cilt rahatsızlığı olmayabilir; sistemik yani iç hastalıkların bir belirtisi olarak da karşımıza çıkabilir. Bu nedenle özellikle yaygın kaşıntılar dikkatle değerlendirilmelidir.
Kaşıntıya Neden Olan Başlıca Etkenler
| Etken Türü | Açıklama |
|---|---|
| Cilt hastalıkları | Egzama, mantar enfeksiyonları, uyuz, bitlenme, dermatitler |
| İç hastalıklar | Karaciğer, böbrek, tiroid hastalıkları; demir eksikliği, kanserler |
| İlaç yan etkileri | Antibiyotikler, ağrı kesiciler, tansiyon ilaçları vb. |
| Alerjik reaksiyonlar | Polen, toz, gıdalar, tekstil ürünleri |
| Psikolojik nedenler | Kaygı, depresyon, yoğun stres durumları |
Kaşıntının Nedenleri Nasıl Tespit Edilir?
Kaşıntının nedeni araştırılırken ilk adım detaylı bir dermatolojik muayenedir. Muayene sonucunda ciltle ilgili bir durum saptanamazsa altta yatan sistemik nedenler düşünülür. Bu amaçla kan testleri, hormon analizleri, alerji testleri ya da biyopsi gibi ileri tetkikler yapılabilir. Hastanın kullandığı ilaçlar gözden geçirilir. Eğer fiziksel bir neden tespit edilemezse, kaşıntının psikolojik kökenli olabileceği değerlendirilir ve bu durumda bir psikiyatrist görüşü önerilir.
Kaşıntı Nasıl Tedavi Edilir?
Kaşıntının tedavisinde temel amaç, altta yatan nedeni ortadan kaldırmaktır. Örneğin mantar enfeksiyonuna bağlıysa antifungal kremler ve ilaçlar; egzama varsa kortizon içeren merhemler; kuruluğa bağlıysa nemlendiriciler ve cilt bakım önerileriyle tedavi planlanır. Sistemik hastalıklara bağlı kaşıntılarda, öncelikle ilgili hastalık tedavi edilir. Bazı dirençli kaşıntı vakalarında ultraviyole ışık tedavisi (fototerapi) veya psikolojik destek tedavi sürecine dahil edilebilir.
Tedaviye Yardımcı Öneriler
- Cilt tahrişine yol açabilecek sıcak suyla banyo yapmaktan kaçınılmalı
- Nemlendirici ürünler düzenli kullanılmalı
- Kaşıntı arttırıcı baharatlı, ekşi ve asidik gıdalardan uzak durulmalı
- Bol su içilmeli ve stres yönetimi sağlanmalı
