Akne, ciltteki gözeneklerin tıkanması ve bu bölgelerde yağ bezlerinin iltihaplanması sonucu gelişen, genellikle yüz, sırt, omuz ve göğüs gibi yağ bezlerinin yoğun olduğu bölgelerde görülen kronik bir cilt hastalığıdır. Halk arasında sivilce olarak bilinen akne, özellikle ergenlik döneminde çok yaygındır ve bu dönemdeki gençlerin büyük çoğunluğunu etkiler.
Ancak sadece ergenlik dönemiyle sınırlı kalmaz; bazı bireylerde erişkinlik boyunca devam edebilir ve hatta ileri yaşlarda dahi görülebilir. Aknenin oluşumunda hormonal değişiklikler, genetik yatkınlık, stres ve bazı ilaçlar gibi birçok faktör etkili olabilir.
Akne Nedir?
Tıpta “akne vulgaris” olarak adlandırılan bu rahatsızlık, kökenini cildin altındaki yağ bezlerinden alır. Bu bezlerin ürettiği sebum adlı yağ salgısı, ölü deri hücreleriyle birleşerek gözenekleri tıkar. Bu ortamda çoğalan bakteriler, iltihaplı lezyonların oluşmasına neden olur.
Akne Belirtileri
- Siyah nokta (açık komedon)
- Beyaz nokta (kapalı komedon)
- Kırmızı kabartılar (papül)
- İrinli kabarcıklar (püstül)
- Derin, ağrılı şişlikler (nodül ve kist)
| Lezyon Türü | Açıklama |
|---|---|
| Siyah nokta | Açık gözeneklerde sebum ve ölü hücre birikmesi |
| Beyaz nokta | Kapalı gözenekte hapsolmuş sebum |
| Papül | Kızarık, iltihaplı küçük kabarıklık |
| Püstül | İrin dolu, kırmızı tabanlı kabarcık |
| Nodül/Kist | Derin, ağrılı ve iz bırakma riski taşıyan lezyonlar |
Akne Neden Olur?
- Hormonlar: Özellikle ergenlikte androjen hormonlarının artışı yağ üretimini artırır.
- Genetik Yatkınlık: Aile geçmişinde akne problemi olan kişilerde daha sık görülür.
- Stres: Psikolojik stres, hormon dengesini etkileyerek sivilceleri tetikleyebilir.
- İlaçlar: Kortikosteroidler, bazı antidepresanlar ve doğum kontrol hapları akneyi tetikleyebilir.
Akne Kimlerde Daha Sık Görülür?
En sık ergenlik çağındaki gençlerde görülür. Ancak hormonal dengesizlik yaşayan yetişkin kadınlar ve bazı sağlık problemleri olan bireylerde de akne ortaya çıkabilir. Erkeklerde daha yoğun ve ağır seyredebilir.
Akne Nasıl Tedavi Edilir?
Akne tedavisinde amaç sadece mevcut sivilceleri azaltmak değil, aynı zamanda yeni oluşumları engellemek ve iz (skar) bırakmasını önlemektir. Tedavi yöntemleri:
- Topikal tedavi: Cilde sürülen kremler ve losyonlar
- Oral tedavi: Antibiyotikler, hormon düzenleyiciler, izotretinoin
- Cilt bakımı: Gözenekleri temizleyen medikal cilt bakım uygulamaları
- Lazer ve ışık tedavileri: İltihapları azaltmak ve cilt dokusunu yenilemek için kullanılır
